Cmentarze w Rzeszowie

Wiktoria Helwin

Pierwsza wzmianka o Rzeszowie odnosi się do 1101 r. Odnotowana została przez Marcina Bielskiego (zm. 1575 r.)
w wydanym przez jego syna dziele Kronika Polski. Pierwszy dokument dotyczący Rzeszowa pochodzi z 1354 r. i stanowi
o przekazaniu przez króla Kazimierza III Wielkiego swemu rycerzowi Janowi Pakosławicowi ze Strożysk miasteczka wraz
z okręgiem. Przez setki lat (1340-1844) Rzeszów był małym miastem królewskim i prywatnym, który dopiero w XX i XXI w.
powiększył swoją powierzchnię przez wchłonięcie przede wszystkim sąsiadujących z nim jednostek osadniczych z dawnego
średniowiecznego okręgu. Na koniec 2016 r. obszar Rzeszowa dzieli się na 29 osiedli, na terenie 18. istnieją lub istniały
(ekshumacje) miejsca pochówków.

Śródmieście Północ – Osiedle Nr I, Śródmieście Południe – Osiedle Nr II
osiedla z historycznym średniowiecznym Rzeszowem
oraz częściami Ruskiej Wsi i Staroniwy, włączone do Rzeszowa w 1902 r.

L.p.	Miejsce pochówku	Początek pochówków	Uwagi, stan zachowania, lokalizacja
1.	Cm. przykościelny wokół rzeszowskiej fary	przed 1363	arch. niezachowany, w obrębie: Pl. Farny-Kościuszki- Grunwaldzka-Matejki
2.	Krypta w kościele rzeszowskiej fary	przed 1370	arch. niezachowana, Pl. Farny, członkowie rodu Rzeszowskich
3.	Cm. przy kościele fundacji szpitalnej Św. Ducha (obecnie Św. Trójcy)	po 1469	arch. niezachowany, ul. Targowa, obecnie w obrębie Starego Cmentarza
4.	Cm. przy kościółku NMP (drewniany)	po 1531	arch. niezachowany, ul. Sokoła
5.	Stare okopisko (najstarszy cm. żydowski)	ok. 1586	arch. niezachowany, ul. Bożnicza
6.	Krypta w kościele oo. bernardynów	po 1629	arch. niezachowana, ul. Sokoła, ród Ligęzów
7.	Krypta w kościele oo. pijarów, obecnie Św. Krzyża	1649	arch. niezachowana, ul. 3 Maja, pochówek Zofii Pudencjany Ostrogskiej-Zasławskiej z Ligęzów, prawdopodobnie zakonnicy
8.	Nowe okopisko (nowy cm. żydowski)	po 1657	arch. niezachowany, Pl. Ofiar Getta
9.	Stary Cmentarz (chrześcijańskiej gminy m. Rzeszowa)	1792	nieczynny, arch. zachowany częściowo, ul Targowa, rejestr zabytków A-308/68

Pułaskiego – Osiedle Nr III
do 1902 r. w większości w granicach gminy Staroniwa

L.p.	Miejsce pochówku	Początek pochówków	Uwagi - stan zachowania, lokalizacja
10.	Krypta w kościele oo. reformatów, obecnie kościół garnizonowy	po 1723	arch. zachowana częściowo, ul. Reformatów, członkowie rodu Lubomirskich, konfederaci barscy, zakonnicy

Generała Grota-Roweckiego – Osiedle Nr IV
do 1902 r. w większości w granicach gminy Staroniwa

L.p.	Miejsce pochówku	Początek pochówków	Uwagi - stan zachowania, lokalizacja
11.	Tymczasowe miejsce pochówku żołnierzy AR	1944	Pl. Śreniawitów, ekshumacje na Cmentarz Żołnierzy Armii Radzieckiej w Wilkowyi 1948 r.

Dąbrowskiego – Osiedle Nr VI
do 1902 r. południowa cześć w granicach gminy Zwięczyca,
zachodnia – w granicach gminy Staroniwa

L.p.	Miejsce pochówku	Początek pochówków	Uwagi - stan zachowania, lokalizacja
12.	Cm. wiejski Zwięczyca, obecnie komunalny	1911	nieczynny, arch. zachowany, ul. Podkarpacka

Staroniwa – Osiedle Nr VII
włączona do miasta w 1902 r.

L.p.	Miejsce pochówku	Początek pochówków	Uwagi - stan zachowania, lokalizacja
13.	Cm. wiejski Staroniwa, obecnie komunalny	1911	czynny, arch. zachowany, ul. Witosa

Staromieście – Osiedle Nr X
włączone do miasta w 1952 r.

L.p.	Miejsce pochówku	Początek pochówków	Uwagi - stan zachowania, lokalizacja
14.	Cm. przycerkiewny prawosławny	poł. XII w.	arch. niezachowany, brak dokładnej lokalizacji
15.	Cm. przykościelny parafialny	lata 60. XIV w.	arch. niezachowany, ul. Lubelska
16.	Cm. parafialny, obecnie komunalny	po 1790	czynny, arch. zachowany, ul. Zapolskiej
17.	Cm. epid. dla wsi Staromieście	1831	arch. niezachowany, ul. Wioślarska

1000-lecia – Osiedle Nr XI
włączone do miasta jako Ruska Wieś w 1902 r.

L.p.	Miejsce pochówku	Początek pochówków	Uwagi - stan zachowania, lokalizacja
18.	Cm. epid. dla wsi Ruska Wieś	1847	arch. niezachowany, zabudowany, ul. Chocimska

Pobitno – Osiedle Nr XII
włączone do miasta w 1952 r.

L.p.	Miejsce pochówku	Początek pochówków	Uwagi - stan zachowania, lokalizacja
19.	Cm. przycerkiewny prawosławny	poł. XII w.	arch. niezachowany, w obrębie ulic: Konf. Barskich-Polna- Żołnierzy I Armii WP
20.	Groby zbiorowe żołnierzy rosyjskich	1769	arch. niezachowany, pole Reli nad brzegiem Wisłoka, okolice ul. Na Skały, po potyczce z konfederatami barskimi
21.	Cm. epid. dla wsi Pobitno i przysiółka Załęże	1847	arch. niezachowany, obecnie w obrębie Cm. Komunalnego Wilkowyja, ul. Polna
22.	Cm. Komunalny Pobitno	1910	czynny, ul. Lwowska, rejestr zabytków A-1127/82
23.	Cm. wiejski dla wsi Pobitno i przysiółka Załęże	przed 1932	czynny, obecnie w obrębie Cm. Kom. Wilkowyja, ul. Polna
24.	Cm. wiejski dla wsi Wilkowyja	przed 1932	czynny, obecnie w obrębie Cm. Kom. Wilkowyja, ul. Cienista aktualnie w obrębie osiedla Pobitno
25.	Cm. Komunalny Wilkowyja	1972	czynny, ul. Cienista aktualnie w całości w obrębie osiedla Pobitno

Mieszka I - Osiedle Nr XIII
tereny przekazane miastu w 1605 r. przez Mikołaja S. Ligęzę,
jako uposażenie fundacji szpitalnej,
oraz przejete od osiedla Pobitno

L.p.	Miejsce pochówku	Początek pochówków	Uwagi - stan zachowania, lokalizacja
26.	Cm. epid. chrześcijański żołnierzy garnizonu austr.	1847	arch. niezachowany, zabudowany, ul. Słodka
27.	Cm. epid. żydowski żołnierzy garnizonu austr.	1847	arch. niezachowany, zabudowany, ul. Słodka (przyległy do cm. chrześcijańskiego)
28.	Kirkut - cm. żydowski na Zmysłówce, cześć osiedla przy ul. Rejtana	po 1854	nieczynny, arch. częściowo zachowany, ul. Rejtana, rejestr zabytków A-1130/83
29.	Cm. epid. wojskowy na Zmysłówce, ul. Rejtana	1918	ekshumowany w całości w latach 30. XX w. na Cm. Komunalny Pobitno

Wilkowyja – Osiedle Nr XV
włączona do miasta w 1977 r.

L.p.	Miejsce pochówku	Początek pochówków	Uwagi - stan zachowania, lokalizacja
30.	Cm. wojenny Żołnierzy Armii Radzieckiej	1945	nieczynny, arch. zachowany, ul. Lwowska

Słocina – Osiedle Nr XVI
włączona do miasta częściowo w latach 1952, 1971 i 2006

L.p.	Miejsce pochówku	Początek pochówków	Uwagi - stan zachowania, lokalizacja
31.	Cm. przykościelny	koniec XIV w.	arch. zachowany fragmentarycznie oraz kilka tablic nagrobnych w murze obecnej świątyni, ul. Paderewskiego
32.	Cm. epidemiczny	1847	arch. niezachowany, widoczny w terenie
33.	Cm. parafialny	przed 1855	czynny, ul. Słocińska
34.	Kaplica grobowa Szymanowskich i Chłapowskich	1880	ul. Paderewskiego (przy kościele), rejestr zabytków A-1281/96

Zalesie – Osiedle Nr XVII
włączone do miasta w 1977 r.

L.p.	Miejsce pochówku	Początek pochówków	Uwagi - stan zachowania, lokalizacja
35.	Cm. przycerkiewny prawosławny, potem greckokatolicki	po 1466	arch. częściowo zachowany, ul. Zelwerowicza
36.	Cm. komunalny, dawniej parafialny	przed 1855	czynny, ul. Robotnicza

Przybyszówka – Osiedle Nr XVIII
częściowo włączana do miasta 1977, 2007 i 2008

L.p.	Miejsce pochówku	Początek pochówków	Uwagi - stan zachowania, lokalizacja
37.	Cm. przykościelny parafialny	po 1313	arch. niezachowany, ul. Dębicka
38.	Cm. parafialny	pocz. XIX w.	czynny, ul. Krakowska

Drabinianka – Osiedle Nr XXII
włączona do miasta 1952 r.

L.p.	Miejsce pochówku	Początek pochówków	Uwagi - stan zachowania, lokalizacja
39.	Cm. epidemiczny dla wsi Drabinianka	1847	upamiętnienie, ul. Cicha
40.	Cm. epidemiczny dla wsi Biała i Zalesie	1847	upamiętnienie, ul. Strażacka

Zwięczyca – Osiedle Nr XXVI
częściowo włączane do miasta 1902 i 2008

L.p.	Miejsce pochówku	Początek pochówków	Uwagi - stan zachowania, lokalizacja
41.	Cm. przykościelny	po 1498	arch. niezachowany, kościół spalony po 126 latach, lokalizacja nieznana
42.	Cm. parafialny	po 1974	czynny, ul. Świętokrzyska

Biała – Osiedle Nr XXVII
włączona do miasta 2009 r.

L.p.	Miejsce pochówku	Początek pochówków	Uwagi - stan zachowania, lokalizacja
43.	Cm. parafialny	1984	czynny, ul. Białogórska

Budziwój – Osiedle Nr XXIX
włączone do miasta 2010 r.

L.p.	Miejsce pochówku	Początek pochówków	Uwagi - stan zachowania, lokalizacja
44.	Cm. parafialny	1921	czynny, ul. Ks. K. Guzego

Uwaga:
Od 1 stycznia 2017 r. do miasta zostanie włączone nowe osiedle – Bzianka z gminy Świlcza, z cmentarzem parafialnym
czynnym założonym w 1981 r.
W imieniu Stowarzyszenia Opieki nad Starym Cmentarzem w Rzeszowie im. Włodzimierza Kozło zwracam się z prośbą
o ewentualne uzupełnienie podanych informacji.
Posiadane przez Państwa dane prosimy kierować na adres e-mail: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.
lub telefonicznie 693-873-899.

Zobacz także:
Wiktoria Helwin, Miejsca pochówków na terenie miasta Rzeszowa na przestrzeni wieków,
[w:] XIV Rzeszowska kwesta na rzecz ratowania pomników nagrobnych Starego Cmentarza,
Rzeszów 2016, s. 10-15.